Film dokumentalny o współczesnym świadku Stanisławie Zalewskim.
Za kulisami
Stanisław Zalewski spędził w sumie 600 dni w niewoli i nazistowskich obozach koncentracyjnych. Podobnie jak w przypadku wielu innych współczesnych świadków, przez długi czas trudno mu było mówić o tym, czego doświadczył – wspomnienia były zbyt bolesne. Magdalena Żelasko i Michał Kozioł towarzyszyli Stanisławowi Zalewskiemu przez ponad trzy lata, słuchając jego wspomnień. Ponad 100 godzin materiału filmowego nakręconego w Auschwitz-Birkenau, Mauthausen, Gusen, Warszawie i Wiedniu złożyło się na 100-minutowy film dokumentalny, manifest #NigdyWięcej.
„Kiedy kilka lat temu spotkałam 94-letniego Stanisława Zalewskiego w Wiedniu, jego historia bardzo mnie poruszyła. Pomimo spędzenia 600 dni w obozach koncentracyjnych, wciąż jest pełen życia, pracuje i podróżuje, aby dzielić się swoimi doświadczeniami. Stanisław Zalewski jest jedynym wciąż aktywnym ocalałym z obozu Gusen, który nadal uczestniczy w wydarzeniach upamiętniających. Zainspirowana jego przeżyciami, dokumentowałam jego życie przez trzy lata, czego efektem jest niniejszy 100-minutowy film. Film będzie wyświetlany w ponad 10 krajach, mając również na celu edukację młodych pokoleń. Mam nadzieję, że go obejrzycie!”.
„Stanisław Zalewski przeżył Auschwitz, Mauthausen i Gusen jako więzień polityczny. Reżyserka Magdalena Żelasko wróciła z nim do pierwotnych miejsc, pozwoliła mu opowiedzieć własną historię i dała mu dużo czasu na przekazanie przesłania. Przez trzy lata towarzyszyła mu w podróżach, a następnie opowiedziała jego historię w dużej mierze chronologicznie, bez dodatkowych efektów dramatyzujących. Zebrała 100 godzin materiału, w efekcie powstało 100 minut filmu”.
„Jeśli szukasz wysokiego połysku i wielkiej inscenizacji à la Netflix, ten film nie jest dla ciebie. I dobrze, bo Magdalena Żelasko po prostu pozwala swojemu bohaterowi opowiedzieć swoją historię. Ma on wiele do powiedzenia, nawet o rzeczach stosunkowo banalnych, takich jak to, jak więźniowie w Auschwitz dzielili się chlebem w pięcioosobowych grupach czy jak kapo okradali ich z najbardziej pożywnych części garnka z zupą za pomocą sztuczki z chochlą. Otwarcie porusza również temat seksualności, która była wszechobecna w obozie. Film ma swoje najmocniejsze momenty w Gusen, zapomnianym przez dziesięciolecia "obozie satelickim" Mauthausen, gdzie Zalewski jako więzień był zmuszany do udziału w produkcji zbrojeniowej. Rosnąca pustka instytucjonalnej pamięci o Holokauście staje się tam aż nadto namacalna. Reżyser obszernie pokazuje, jak połowa rządu federalnego, na czele z kanclerzem Karlem Nehammerem (ÖVP), stoi w pozie konsternacji, a izraelska delegacja niezręcznie próbuje nawiązać małą rozmowę z Zalewskim. Ówczesny ambasador, Mordechai Rodgold, życzył 97-latkowi szczęśliwych 120 lat. "To za dużo, bo ludzie są coraz gorsi" - odpowiada krystalicznie czysto Zalewski. Ludzie "nie wyciągnęli żadnych wniosków z tego, co się stało. O co w tym wszystkim chodzi?", mówi następnie reporterowi telewizyjnemu.“
Napisy
Reżyseria | Produkcja: Magdalena Żelasko
Operator filmowy | Postprodukcja: Michał Kozioł
Scenariusz | Montaż: Magdalena Żelasko, Michał Kozioł
Muzyka oryginalna: Ivan Lohvin
Miksowanie i mastering dźwięku: Martin Pertak
Transkrypcja | Kod czasowy: Patrick Rossol
Projekt graficzny | Konsultacja artystyczna: Nika Ham
Materiały prasowe: Andreas Ungerböck
Tłumaczenia w filmie: Nikolaus Dissauer, Joanna Ziemska
Zdjęcia: Stanisław Żelasko
Tłumaczenie (niemieckie, angielskie): Gloria Dimmel
Materiał filmowy | Gusen 2022
Kamera | Dźwięk: Tom Fink
Kierownictwo produkcji: Iris Singer
– Licht und Linsen Film und Medienproduktion
Materiał filmowy | Podziemne tunele „Bergkristall”
Autor zdjęć: Andreas Schinko
Dźwięk: Georg Macek
Kierownictwo produkcji: Celina Hart
Scenografia: Maximilian Jacobi
Produkcja: Patrick Pleisnitzer
– Clever Contents – Produkcja filmowa
MATERIAŁY ARCHIWALNE
(w kolejności alfabetycznej)
Archiwum Federalne, Berlin
Austriacka telewizja publiczna ORF
Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa
Komitet Pamięci Gusen
Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau
Region Świadomości, Mauthausen
Telewizja Polska S.A., Warszawa
United States Holocaust Memorial Museum, Waszyngton
(za uprzejmą zgodą National Archives & Records Administration)
Stanisław Zalewski, urodzony w 1925 r. w Polsce, doświadczył inwazji Wehrmachtu na Polskę i wybuchu II wojny światowej jako 13-latek. W kolejnych latach miał kontakt z różnymi grupami oporu. Został aresztowany przez Gestapo w 1943 r. i wysłany do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, stamtąd do obozu koncentracyjnego Mauthausen, a ostatecznie do obozu koncentracyjnego Gusen w Górnej Austrii.
Stanisław Zalewski, który wkrótce zacznie setny rok życia, jest niestrudzenie aktywny jako przewodniczący Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych (od 2008 r.) oraz członek Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego.
Przedstawiciele mediów znajdą tu szereg materiałów fotograficznych i multimedialnych, których można używać wyłącznie w kontekście relacji o filmie „Ambasador pamięci”. Istnieje również możliwość przeprowadzenia wywiadu ze Stanisławem Zalewskim osobiście lub online.
Zapytania prosimy kierować na adres [email protected].
Będziemy wdzięczni za kopię artykułu lub materiału.
Przedstawicielki i przedstawicieli mediów chcących dołączyć do prasowej listy mailingowej, prosimy o wysłanie krótkiego e-maila z tematem „Prasa ZALEWSKI”, zawierającego imię i nazwisko, nazwę wydawcy, adres e-mail i numer telefonu na adres [email protected]. Dziękujemy.
Dołącz do ruchu #NeverAgain i bądź w kontakcie z bohaterem i ekipą filmową! Może chcesz zorganizować pokaz naszego filmu, zaprosić naszego bohatera lub ekipę na swój panel lub znasz odpowiednie miejsce, aby umieścić nasze pocztówki lub plakaty? Bez względu na to, jak duży lub mały jest Twój wkład, będzie to ważny krok w kierunku bardziej tolerancyjnego społeczeństwa. Pomóż nam rozpowszechnić informacje o filmie i działaniach Stanisława Zalewskiego przeciwko zapominaniu i dołącz do wirtualnego ruchu ludzi, dla których ważna jest przeszłość i przyszłość.